Kritiek op theorie examen: ‘veel te lastig’

Ieder jaar proberen veel jongeren hun rijbewijs te halen. Het eerste struikelblok is het theorie examen auto. Want al jaren blijkt dat het examen moeilijker is dan van tevoren gedacht. Daardoor is het slagingspercentage ook maar onder de 50 procent. Sterker nog: het percentage ligt al jaren rond de 40 procent. Daardoor overwegen jongeren hun heil te zoeken in louche eendagscursussen, zo schrijft de Volkskrant. De krant sprak een cursist die nog steeds niet geslaagd is, iemand die in één keer slaagde en een rijinstructeur.

Gemakkelijk gedacht

De eerste die de Volkskrant spreekt, is een kandidaat die al jaren bezig is om haar theorie examen te halen. Ze probeerde het voor het eerst te halen op haar achttiende, maar is inmiddels al 23. Veel kandidaten denken dat ze niet hoeven te leren voor het theorie examen auto, maar in de praktijk blijkt dat niet goed uit te pakken. Kandidaten die jaren achter elkaar niet slagen overwegen steeds vaker om hun heil te zoeken in slechte eendaagse cursussen.

Op cursus

Al jaren is duidelijk dat het theorie examen auto voor veel kandidaten veel te moeilijk is. Dat is dan ook de veelgehoorde kritiek. Bijna twintig jaar geleden lag het slagingspercentage nog op 56 procent. Maar nu is al jaren het geval dat veruit de meeste kandidaten niet in één keer slagen. Dat doet slechts 42 procent, zo is te lezen in rapportages van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). Zes procent van alle kandidaten probeert één keer het theorie examen met succes af te leggen. En als dat niet lukt, dan houden ze ermee op.

Anderen slagen wel, maar doen dat soms aan de hand van louche eendagscursussen. Zo’n cursus heeft helemaal niets met de structurele verkeersveiligheid te maken. Kandidaten leren ezelsbruggetjes en trucjes om het examen te halen. De bekendste cursusleider is momenteel op de vlucht voor het Nederlandse Openbaar Ministerie en zit nu in Turkije. Cursisten hebben nog steeds vertrouwen in hem, want veel mensen lijken te slagen.

Zo’n cursus kost bijna 200 euro en bestaat alleen maar uit trucjes. Over de verkeersveiligheid wordt geen woord gerept. Of die trucjes leren echt zin heeft, is maar zeer de vraag. Het CBR heeft juist vanwege de voorspelbaarheid van het examen de vragen regelmatig herzien.

Opzet

Wie het theorie examen auto niet in één keer haalt, hoeft de fout niet altijd bij zichzelf te zoeken. Een rijinstructeur is van mening dat het CBR met opzet de vragen in het theorie examen zo lastig maakt. Ze zouden zo lastig geformuleerd zijn, zodat leerlingen erin tuinen. Sommige vragen blijken wel erg dubbelzinnig: ‘heeft alle verkeer van rechts voorrang?’ is een vraag die bij het theorie examen regelmatig voorbij komt. Het antwoord lijkt: ‘ja’, maar niets is minder waar. Het antwoord is namelijk ‘nee’. Voetgangers zijn ook verkeer en die krijgen geen voorrang.

Bovendien zijn de examens wel heel uitgebreid en wordt er nadruk gelegd op allerlei toegestane maten en gewichten. De rijinstructeur zegt dat niemand daar langdurig herinnering aan zal hebben. Maar het CBR zegt bij monde van directeur Alexander Pechtold dat het examen niet te moeilijk is. Met de komst van elektrische fietsen en automatische piloten in auto’s moet het examen zwaarder zijn. Volgens hem worden vragen die slecht of heel erg goed gemaakt worden, eruit gehaald.

Slechte mentaliteit

Jongeren zouden kortgezegd gewoon een slechte mentaliteit hebben. Voorheen bestond theorie examen leren niet uit zelfstudie, maar was het een klassikale onderneming. Dan kreeg je echt les. Maar volgens Pechtold nemen jongeren het examen nu niet serieus. Want één op de tien kandidaten maakt wel een afspraak, maar komt nooit opduiken. Volgens de directeur is het zelfs belangrijk om de toets expres te moeilijk te maken. Hij stelt dat er veel ongelukken worden veroorzaakt door jonge bestuurders. Bovendien rijden er veel aso’s op de weg. “Dan is zo’n zware toets zeer verantwoord.”

Rare vragen

Daar tegenover staan weer kandidaten die het theorie examen veel te moeilijk vinden. De Volkskrant reisde zelfs af naar Rijkwijk, waar het een groep cursisten tegenkwam die boos het lokaal uitliepen. Sommigen moeten huilen of zijn zo boos dat ze er op los schelden. “De toets is niet moeilijk, maar de vragen zijn zo raar”, is een vaak gehoorde reden. De meeste kandidaten hadden een eendagscursus gevolgd, maar hebben er niet gehad.

Goede voorbereiding

Dat betekent niet dat alle kandidaten voor het theorie examen meteen kansloos zijn. Er zijn ook kandidaten die het examen wel in één keer halen. Zij bereiden zich vaak voor aan de hand van een online theorieboek. Daarbij hoort ook een gratis oefenexamen, zodat duidelijk wordt welke onderdelen nog de aandacht verdienen. ‘Gewoon goed leren’, noemt een kandidaat het.